Ngày 21/3/1890, Toàn quyền Ðông Dương ra Nghị định thành lập tỉnh Thái Bình. Ðây là ngày chính thức đánh dấu Thái Bình trở thành đơn vị hành chính trực thuộc Nhà nước Trung ương. Qua chặng đường 125 năm, Thái Bình không ngừng đổi thay, phát triển, ngày càng lớn mạnh, sánh vai với các tỉnh, thành phố trong khu vực và cả nước.

Thái Bình là vùng đất ven biển, được hình thành chủ yếu do sự bồi tụ phù sa của hai con sông lớn là sông Hồng và sông Thái Bình cùng với công cuộc quai đê khẩn hoang, lấn biển của nhiều thế hệ cư dân. Thái Bình cũng từng là tỉnh mà mỗi lũy tre làng, ruộng lúa đều in dấu ấn về sự cống hiến sức người sức của nhiều nhất cho độc lập, tự do của Tổ quốc. Thái Bình nổi tiếng được mọi người biết đến không chỉ là "quê hương 5 tấn", mà còn là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa với nhiều di tích, các bậc danh nhân văn hóa, anh hùng kháng chiến nổi tiếng... Hiện nay, trong danh sách những người giàu nhất Việt Nam, có không ít người là con em quê hương Thái Bình. Trong hàng ngũ những cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của đất nước, cũng có nhiều người Thái Bình với những đóng góp nổi bật. Ngày 21/3/1890, toàn quyền Ðông Dương ra Nghị định thành lập tỉnh Thái Bình, bao gồm các huyện: Thanh Quan, Thụy Anh, Ðông Quan, Trực Ðịnh, Thư Trì, Vũ Tiên, Tiền Hải, Phụ Dực, Quỳnh Côi (thuộc Nam Ðịnh) và huyện Thần Khê (thuộc Hưng Yên). Năm Thành Thái thứ 6 (1894) cắt thêm 2 huyện Hưng Nhân, Duyên Hà (thuộc tỉnh Hưng Yên) nhập trở lại Thái Bình. Ðến lúc này, tỉnh Thái Bình với tư cách là tỉnh - một đơn vị hành chính độc lập gồm 3 phủ: Tiên Hưng, Kiến Xương, Thái Ninh và 12 huyện: Duyên Hà, Hưng Nhân, Tiên Hưng, Thụy Anh, Ðông Quan, Thái Ninh, Quỳnh Côi, Phụ Dực, Thư Trì, Vũ Tiên, Trực Ðịnh,  Tiền Hải. Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, ngày 10/4/1946, Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định bỏ đơn vị tổng đổi phủ thành huyện. Toàn tỉnh lúc này có 12 huyện, 1 thị xã với 829 xã, thôn. Số lượng huyện, thị của tỉnh không thay đổi cho đến sau ngày hòa bình lập lại (năm 1954). Duy chỉ có địa giới các huyện có thay đổi, cắt nhập lại thành từng khu vực thuận tiện cho việc đi lại giao dịch và quản lý.

Suốt chiều dài lịch sử 125 năm, dù phải trải qua những giai đoạn khó khăn, gian khổ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhưng nhân dân Thái Bình vẫn một lòng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; luôn luôn sáng tạo trong sản xuất và đấu tranh, đóng góp to lớn về sức người, sức của trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giành lại độc lập cho Tổ quốc. Trong thời kỳ đổi mới, Thái Bình là một trong những địa phương đi đầu trong việc thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Đảng bộ và nhân dân Thái Bình phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết, ý chí, nghị lực của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, nguyện phấn đấu "xây dựng Thái Bình trở thành một tỉnh gương mẫu về mọi mặt" như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn. Đặc biệt, chỉ trong vòng mười năm trở lại đây, trong bối cảnh nhiều khó khăn, nhưng Thái Bình đã vượt khó vươn lên tạo được nhiều dấu ấn, bứt phá... Trong việc phát huy nội lực, Thái Bình cũng có những bứt phá. Năm 2009, tỉnh nằm trong số những địa phương có số thu ngân sách trên nghìn tỷ đồng. “Đất lành chim đậu”, nhiều ngân hàng lớn cũng đã về đây mở chi nhánh để đón bắt cơ hội làm ăn với nguồn vốn tín dụng trên địa bàn đạt con số hàng ngàn tỷ đồng... Nhưng dấu ấn nổi bật nhất của Thái Bình vẫn là mặt trận nông nghiệp. 

Không chỉ có thế, những tiềm năng lớn của Thái Bình cũng đang được đánh thức, hấp dẫn các nhà đầu tư. Đó là nguồn trữ lượng lớn cho năng lượng quốc gia với nguồn than nâu xấp xỉ 200 tỷ tấn, gấp 20 lần trữ lượng than Quảng Ninh. Tiềm năng khí đốt ngoài thềm lục địa của Thái Bình cũng rất lớn; rồi mở đường ra Cồn Vành, phát triển du lịch nơi đây cũng là một trong những dự án thể hiện quyết tâm “vươn ra biển” của Thái Bình hiện nay. Một tin vui đến với Thái Bình, là tỉnh đã được Ban chỉ đạo Trung ương chọn là một trong 5 tỉnh của cả nước thực hiện xây dựng nông thôn mới. Đây sẽ là cơ hội, tạo nền tảng cho Thái Bình phát triển đến năm 2020 trở thành tỉnh nông thôn mới. Không chỉ có những bứt phá trong phát triển kinh tế, trong lĩnh vực văn hóa xã hội, Thái Bình cũng đã tạo được những dấu ấn đặc biệt: lần đầu tiên vào năm 2010 tỉnh tổ chức thành công Lễ hội Văn hóa Đồng bằng sông Hồng, quy tụ về đây 13 tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Với truyền thống mến khách, người dân quê lúa đã để lại những thiện cảm lớn đối với các tỉnh bạn. Song, điều quan trọng hơn là Lễ hội đã khơi dậy những tinh hoa văn hóa, truyền thống hào hùng của miền đồng bằng châu thổ sông Hồng.

Thái Bình - miền đất hạ lưu sông Hồng luôn chứa đựng trong mình cả hai yếu tố song hành: thuận lợi và khó khăn. Ðó là sự hứa hẹn to lớn về một cuộc sống định cư mở mang vùng đất mới vốn là sản phẩm bồi tụ màu mỡ của thiên nhiên. Song đó cũng lại là miền đất hoang sơ với muôn vàn hiểm nguy, thử thách như dông bão, lụt lội, nắng hạn, đầm lầy, lau lách, thú dữ… Trải qua quá trình trăn trở, vật lộn, đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt, giặc dã hoành hành để cải tạo vùng đất sình lầy, chua mặn, đầy lau lác, cỏ dại thành những cánh đồng phì nhiêu màu mỡ, cư dân Thái Bình đã sớm hình thành những phẩm chất tốt đẹp với nhiều truyền thống đáng tự hào: cần cù, dũng cảm trong lao động sản xuất, chinh phục, cải tạo thiên nhiên, giàu kinh nghiệm thâm canh; có nền văn hóa, nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc mà vẫn có sắc thái riêng, độc đáo; có ngành nghề thủ công truyền thống nổi tiếng, có truyền thống hiếu học đặc biệt là truyền thống bất khuất, kiên cường, yêu nước, chống ngoại xâm và đấu tranh với các thế lực cường quyền, phong kiến phản động.

Hi vọng, trong thời tới Thái Bình sẽ có những bước phát triển bứt phá, tạo nền tảng đến năm 2020 trở thành tỉnh nông thôn mới có nền nông nghiệp và công nghiệp theo hướng hiện đại.