Hình ảnh: Thi thổi cơm

Lễ hội Xuân tổ đình chùa Keo có rất nhiều trò chơi dân gian gắn với đời sống hằng ngày của bà con nông dân trồng lúa nước như trò kéo lửa thổi cơm thi chạy giải, bắt vịt đấu cờ Làng Keo xưa được chia làm tám giáp. Bốn giáp Đông là Đông Nhất, Đông Nhì, Đại Hữu, Vọng Đông và bốn giáp Đoài là Đoài Nhất, Vọng Đoài, Hoàng Quý,Đường Thịnh. Để chuẩn bị cho cuộc thi nấu cơm, các giáp phải chuẩn bị từ mấy tháng trước. Người ta công phu chọn những thanh nứa thật già phơi hong khô trên gác bếp năm rất cẩn thận. Những thanh nứa này dùng vào việc kéo lửa để từ đó lấy nguồn được thì nấu cơm nấu chè cúng lễ Phật thánh.

Trước cửa chùa ông hộ rất nhiều du khách đứng kín để xem thì nấu cơm. Các giáp chọn những chàng trai khỏe mạnh nhanh nhẹn tham gia cuộc thi chạy giải bốn vòng quanh hồ. Mỗi chàng trai xách một cái lọ lu họ đều cố gắng chạy thật nhanh để mang nước về cho Giáp của mình. Trong lúc đó các giáp bước vào công việc vo gạo đãi đỗ làm bột. Khi các trai làng mang được nước về trong tiếng hò reo cổ vũ của mọi người thì việc kéo lừa được bắt đầu. Hình thức tạo lửa rất độc đáo- Tái hiện phương cách tạo lửa nguyên thủy từ thời xa xưa. Mỗi giáp cử ra bốn chàng trai khỏe khéo léo, họ lấy hai thanh nứa kéo mạnh vào nhau. Nhờ lực ma sát mạnh sinh ra nhiệt và bén vào bùi nhùi rơm đặt ở bên dưới.Người xem vây kín hồi hộp theo dõi cách ly lửa hết sức độc đáo.Khi mồi lửa bốc cháy lên thì tiếng hò reo vỗ tay vang dậy. Giáp nào kéo được lửa cháy trước thì Giáp đó được cộng thêm điểm và thắng trong cuộc thi tạo lửa.

Hình ảnh: Thi thổi lửa

Khi các bếp có lửa, người tham gia bắt tay vào nấu sôi thôi cơm nấu chè mọi công việc đều phải nhanh chóng nhưng cần gọn gàng tránh đổ vỡ. Không khí hết sức khẩn trương tiếng trống giục giã tiếng reo hò tán thưởng không ngớt đến thời điểm quy định về thời gian đã hết các giáp tham dự đều phải có đủ xôi rền cơm dẻo không sống không khê chè có độ ngọt đậm tất cả đều phải đạt yêu cầu về thời gian chất lượng và cảm quan đẹp. Các thành phẩm sau khi đã hoàn hảo được dâng lên để lễ Phật thánh. Những người tham gia Cuộc thi rất hoan hỉ khi được đóng góp công lao của mình trong cuộc thi những ngày đầu xuân. Tất cả các dụng cụ dùng làm bếp và lễ trong cuộc thi đều phát lộc cho dân, Bà con quan niệm rằng: Năm mới có được chút lộc Phật lộc Thánh là rất may mắn. Bởi lẽ từ nông phẩm hết sức quen thuộc như gạo muối đỗ đường mật… đã là nguồn nuôi sống con người và cũng chính sản vật ấy dân làng thành tâm dâng lên lễ vật  cầu cho dân khang vật thịnh đất trời hoà thuận giúp mùa màng bội thu .

Lễ hội mùa xuân cũng là dịp gắn kết tình làng nghĩa xóm, các thành viên cùng chung tay chuẩn bị cho cuộc thi  từ người nặn ông đầu rau, người làm thanh nứa , người đong gạo nấu xôi./.

Thanh Hoa (tổng hợp và sưu tầm)